Yard. Doç. Dr. Bülent Şık Türkiye’de önceki yıl 4 bin 500 ton kullanılan glifosat isimli pestisitin Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı tarafından muhtemel kanser yapıcı ilan edildiğini bildirdi.

BUgün'den Yelda Ataç'ın haberine göre, Gı­da Mü­hen­dis­le­ri Oda­sı Baş­ka­nı Yu­suf Son­gül, ta­rım ürün­le­rin­de­ki ilaç ka­lın­tı­la­rı­nın (pes­ti­sit) kan­ser va­ka­la­rın­da­ki ar­tı­şın ne­den­le­rin­den bi­ri ol­du­ğu­nu öne sür­dü.

Son­gül yap­tı­ğı açık­la­ma­da, ta­rım­sal ilaç ka­lın­tı­la­rı­nın uzun va­de­de in­san vü­cu­dun­da bi­ri­ke­rek çok bü­yük za­rar­lar ver­di­ği­ni, me­ta­bo­lik has­ta­lık­la­ra ne­den ol­du­ğu­nu kay­de­de­rek, “Şim­di za­ra­rı­nı gör­mü­yo­ruz, ye­me­ye de­vam edi­yo­ruz. Ama iler­le­yen za­man­lar­da bun­la­rın sı­kın­tı­sı çok gö­rü­le­cek­ti­r” de­di.

Bir kıs­mı kan­se­re yol açı­yor

Ak­de­niz Üni­ver­si­te­si Gı­da Gü­ven­li­ği ve Ta­rım­sal Araş­tır­ma­lar Mer­ke­zi­’n­de yap­tı­ğı ana­liz ile ta­rım ürün­le­rin­de sı­nı­rın üze­rin­de pes­ti­sit be­lir­le­yen Yard. Doç. Dr. Bü­lent Şık yap­tı­ğı de­ğer­len­dir­me­de, “Dik­ka­te al­ma­mız ge­re­ken şey, pes­ti­sit ka­lın­tı­la­rı­nın za­rar ve­ri­ci ol­du­ğu, ba­zı­la­rı­nın kan­se­re ne­den ola­bil­di­ği ama gı­da­la­rı­mız­da sa­de­ce pes­ti­sit ka­lın­tı­la­rı­nın bu­lun­ma­dı­ğı­dır. Bin­ler­ce tok­sik kim­ya­sal gı­da­la­rı­mı­za bu­la­şa­bi­li­yor. Bun­la­rın bir kıs­mı­nın kan­se­re yol aç­tı­ğı bi­li­ni­yo­r” de­di.

Ya­sak ama kul­la­nı­lı­yor

Uzun yıl­lar kul­la­nı­lan DDT isim­li pes­ti­si­tin ka­dın­lar­da me­me, er­kek­ler­de ise pros­tat kan­se­ri­ne yol aç­tı­ğı­na yö­ne­lik bul­gu­la­rın or­ta­ya çık­ma­sı­nı ör­nek gös­te­ren Şık, “Kim­ya­sal­la­rın bü­yük bir ço­ğun­lu­ğu ne­le­re yol aça­ca­ğı bi­lin­me­den kul­la­nı­lır. Da­ha ge­çen ay gli­fo­sat isim­li pes­ti­sit Ulus­la­ra­ra­sı Kan­ser Araş­tır­ma­la­rı Ajan­sı ta­ra­fın­dan muh­te­mel kan­ser ya­pı­cı bir kim­ya­sal mad­de ola­rak ni­te­len­di­ril­di. Ama ha­len pek çok ül­ke­de
kul­la­nı­lı­yor, ke­za ül­ke­miz­de de­” di­ye ko­nuş­tu.

Mama önlüklerinde büyük tehlike

An­tal­ya Ti­ca­ret İl Mü­dür­lü­ğü, tes­te al­dı­ğı 22 mo­del ma­ma ön­lü­ğü­nün 4'ün­de li­mit­le­rin üze­rin­de za­rar­lı kim­ya­sal mad­de sap­ta­dı. 9 mo­del­de test aşa­ma­sı he­nüz so­nuç­lan­maz­ken, ürün de­ne­tim­le­ri kap­sa­mın­da tes­te alı­nan 8 fark­lı mo­del­de 342 çift ayak­ka­bı­da da ay­nı şe­kil­de za­rar­lı kim­ya­sal mad­de tes­pit edil­di.

Ürünlerin dörtte biri zararlı

Akdeniz Üniversitesi bünyesinde yapılan çalışmada Ocak-Nisan 2013 ve 2014 dönemlerinde semt pazarlarından alınan gıda ürünleri ilaç kalıntısı açısından analiz edildi.

2013’te domates, biber, salatalık, kabak ve çilek olmak üzere toplamda 400 gıda örneğinde yapılan analizde ürünlerin yüzde 21’inde mevzuatta belirtilen sınır değerler üzerinde ilaç kalıntısı tespit edildi. 2014’te domates, biber, salatalık, kabak, çilek, patlıcan ve portakal olmak üzere toplam 309 gıda örneği analiz edildi. Yüzde 25’inde sınır değerlerin üzerinde ilaç kalıntısı çıktı.

İlaç yıkamakla geçmez

Şık, gı­da­la­rı­mı­zı iyi­ce yı­ka­ma­nın gı­da­la­rın yü­ze­yin­de­ki pes­ti­sit­le­ri gi­der­mek için uy­gun ola­bi­le­ce­ği­ni ama yi­ye­cek­le­ri­mi­zin içi­ne iş­le­yen pes­ti­sit­le­ri gi­der­me­nin bir yo­lu­nun ol­ma­dı­ğı­nı kay­det­ti.

2013’te 4 bin 500 ton kullandık

Ulus­la­ra­ra­sı Kan­ser Araş­tır­ma­la­rı Ajan­sı ta­ra­fın­dan muh­te­mel kan­ser ya­pı­cı ola­rak ilan edi­len gli­fo­sa­t’­ın “ot öl­dü­rü­cü­” ol­du­ğu­nu, uy­gu­lan­dı­ğı böl­ge­de ye­tiş­ti­ri­len ürün dı­şın­da­ki di­ğer bit­ki çe­şit­le­ri­ni öl­dür­dü­ğü­nü an­la­tan Şık, “Bir­çok pes­ti­sit gi­bi, gli­fo­sa­tın da çev­re­de­ki di­ğer ürün­le­re bu­laş­ma, ye­ral­tı su­la­rı­na sız­ma ya da gı­da mad­de­sin­de ka­lın­tı bı­rak­ma ris­ki var. Ta­rım Ba­kan­lı­ğı ve­ri­le­ri­ne gö­re gli­fo­sat mik­ta­rı 2013 yı­lı iti­ba­riy­le 4 bin 500 ton ci­va­rı­na çık­mış­tı­r” di­ye ko­nuş­tu.

Bakanlık: Kalıntı sınırların altında

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın tarım ilaçlarının kullanımına ilişkin iddialarla ilgili değerlendirmesi ise şöyle: “Pestisit kullanımının denetimi amacıyla son üç yılda 150 binden fazla numune analiz edilmiştir. Bu analizlerde ürünlerin yüzde 97,5’inde dünyada kabul gören ve ülkemizde de yasal olan Gıda Kodeks değerlerinin altında kalıntı tespit edilmiştir.”