Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü'nün resmi istatistik verilerine göre 2009 yılı için davaların Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nda ortalama görülme süresi 473 gün, ceza dairelerinde 399 gün, Ceza Genel Kurulu'nda 170 gün. Bu ortalama süreler göz önüne alındığında bir ceza dosyasının karara bağlanma süresi bin 42 günü bulabiliyor. Bu süreler hukuk dairelerinde 176 gün, Hukuk Genel Kurulu'nda ise 56 gün. Bu ortalama süreler göz önüne alındığında da bir hukuk dosyasının karara bağlanma süresi 232 gün oluyor. Adam öldürme suçlarına bakan 1. Ceza Dairesinin bir dosyayı ortalama inceleme süresi 352 gün. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığında geçen ortalama sürenin de 473 gün olduğu dikkate alındığında, Yargıtay'da toplam 825 günlük bir inceleme süresi geçiyor. 9 bin üzerindeki dosyada yaklaşık 17 bin sanık karar bekliyor. Sulh ceza mahkemesinin görevine giren hakaret, konut dokunulmazlığını bozmak gibi suçlara bakan 2. Ceza Dairesinde, bu suçlar cezaları az olduğu için genellikle zaman aşımına en çok girebilecek suçlar. Dairenin bir dosyayı ortalama inceleme süresi 185 gündür. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığında geçen ortalama sürenin de 473 gün olduğu dikkate alındığında, Yargıtayda toplam 658 günlük bir inceleme süresi geçiyor. Yaklaşık 37 bin dosyada 40 bin üzerinde sanık karar bekliyor. Yaralamalara ve orman suçlarına bakan 3. Ceza Dairesinde ise bir dosyanın ortalama inceleme süresi 341 gün. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığında geçen ortalama sürenin de 473 gün olduğu dikkate alındığında, Yargıtayda toplam 814 günlük bir inceleme süresi geçiyor. 25 bin üzerindeki dosyada yaklaşık 36 bin sanık karar bekliyor. Genellikle memurların işledikleri suçlara bakan 4. Ceza Dairesinde bir dosyanın ortalama inceleme süresi 287 gündür. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığında geçen ortalama sürenin de 473 gün olduğu dikkate alındığında, Yargıtayda toplam 760 günlük bir inceleme süresi geçiyor. 35 bin civarındaki dosyada yaklaşık 50 bin sanık karar bekliyor. KARARLARIN KESİNLEŞMESİ ONLARCA YIL SÜRÜYOR Zimmet ve rüşvet suçları ile cinsel saldırı suçlarına bakan 5. Ceza Dairesinde bir dosyanın ortalama inceleme süresi 375 gün. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığında geçen ortalama sürenin de 473 gün olduğu dikkate alındığında, Yargıtay'da toplam 848 günlük bir inceleme süresi geçiyor. 17 bin civarındaki dosyada yaklaşık 34 bin sanık hakkında karar verilmeyi bekliyor. Bu dairede sanıklar arasında önemli bir bölümü cinsel suç sanıklarından oluşuyor. Özellikle 3 bin 117 dava dosyasındaki 4 bin 828 sanığın suçu çocuklara karşı işlenmiş cinsel suçlar. Bu dosyalarda bir an önce karar verilmesi kamu vicdanı açısından ve bu tür suçların azalması açısından hayati önem taşıyor. Yargılama süresinin uzunluğu sebebiyle kararların kesinleşmesi onlarca yılı bulabiliyor. 1996 yılında zimmet suçu işleyen bir kişinin dosyası 2010 yılında ancak kesinleşebiliyor. Yine çocuğun cinsel istismarı suçundan 2001 yılında açılan dava 2010 yılına kadar sonuçlandırılamadı ve dosya zaman aşımı nedeniyle ortadan kaldırıldı. Hırsızlık ve gasp suçlarına bakmakla yükümlü olan 6. Ceza Dairesinde bir dosyanın ortalama inceleme süresi 796 gündür. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığında geçen ortalama sürenin de 473 gün olduğu dikkate alındığında, Yargıtay'da toplam bin 269 günlük bir inceleme süresi geçiyor. Halen 70 bin civarındaki dosyada yaklaşık 115 bin sanık karar verilmesini bekliyor. 68 bin aile, hırsızlık veya gasp mağduru olarak 114 bin sanığın bir an önce ceza almasını bekliyor. 114 bin sanık ise zaman aşımı sürelerinin dolmasını bekliyor. CEZANIN KESİNLEŞMESİ İÇİN TEMYİZDEN VAZGEÇENLER VAR Kaçakçılık ve diğer özel yasalardan kaynaklanan suçlara bakan 7. Ceza Dairesinde bir dosyanın ortalama inceleme süresi 697 gündür. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığında geçen ortalama sürenin de 473 gün olduğu dikkate alındığında, Yargıtay'da toplam 1170 günlük bir inceleme süresi geçiyor. Halen 37 bin civarındaki dosyada yaklaşık 60 bin sanık karar verilmeyi bekliyor. Çıkar amaçlı suç örgütleri ile silah suçları gibi suçlara bakan 8. Ceza Dairesinde ise bir dosyanın ortalama inceleme süresi 408 gün. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığında geçen ortalama sürenin de 473 gün olduğu dikkate alındığında, Yargıtay'da toplam 881 günlük bir inceleme süresi geçiyor. Halen 25 bin civarındaki dosyada yaklaşık 42 bin sanık karar verilmesini bekliyor. Devlet aleyhine işlenen suçlar ile taksirli suçlara bakan 9. Ceza Dairesinde de tutuklu dosyalar öncelikle incelenmeye çalışılıyor. Ancak yine de mağduriyetlerin oluşması engellenemiyor. Tutuklular, dosyanın onanması ile hüküm kesinleştiğinde hükümlü sıfatını alıp açık cezaevine geçmeyi bekliyor. Ancak Yargıtay'daki inceleme süresinin uzunluğu nedeniyle tutukluluk süresinin uzamasından dolayı dosyasının Yargıtay incelemesinden geçmeden kesinleşmesini sağlamak amacıyla temyizden feragat edenler dahi bulunuyor. Dairenin bir dosyayı ortalama inceleme süresi 375 gün. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığında geçen ortalama sürenin de 473 gün olduğu dikkate alındığında, Yargıtay'da toplam 848 günlük bir inceleme süresi geçiyor. Halen 30 bin civarındaki dosyada yaklaşık 42 bin sanık karar verilmesini bekliyor. ÇEK VE UYUŞTURUCU SUÇLARINDAN 83 BİN SANIK KARAR BEKLİYOR 10. Ceza Dairesi, çek suçları ve uyuşturucu suçlarına bakıyor. Çek suçlarına ilişkin dosyalar en az iki sene Yargıtay savcılığında, en az da iki sene ise dairede bekliyor. Uzun bekleme nedeniyle davalar zaman aşımına uğruyor, alacaklı alacağını tahsilde zorlanıyor. Dairenin bir dosyayı ortalama inceleme süresi 514 gündür. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığında geçen ortalama sürenin de 473 gün olduğu dikkate alındığında, Yargıtay'da toplam 987 günlük bir inceleme süresi geçiyor. Halen 60 bin civarındaki dosyada yaklaşık 83 bin sanık kararı bekliyor. Sahtecilik, dolandırıcılık ve vergi suçlarına bakan 11. Ceza Dairesinde bir dosyanın ortalama inceleme süresi 371 gün. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığında geçen ortalama sürenin de 473 gün olduğu dikkate alındığında, Yargıtay'da toplam 844 günlük bir inceleme süresi geçiyor. Halen 28 bin civarındaki dosyada yaklaşık 51 bin sanık karar verilmeyi bekliyor. 15 BİN AİLE BOŞANMA DAVASININ SONUCUNU BEKLİYOR 2. Hukuk Dairesi ise boşanma davalarına ve aile hukukuna ilişkin diğer davalara bakıyor. Dairenin bir dosyayı ortalama inceleme süresi 274 gün. Halen 17 bin civarında dosya bulunuyor. Ortalama 15 bin aile, çocukları ve yakınları boşanma davasının sonucunun Yargıtay'dan gelmesini bekliyor. 9. Hukuk Dairesi de işçi ve işveren arasındaki işe iade, kıdem ve ihbar tazminatı, toplu iş sözleşmesi ve sendikal davalar iş ve çalışma hayatı ile ilgili davalara bakıyor. İş Mahkemeleri Kanununun 8. maddesine göre temyiz incelemesinin iki ay içinde, İş Kanununun 20. maddesine göre de işe iade davalarının temyiz incelemelerinin bir ay içinde karara bağlanması gerekiyor. Daire yasaya aykırı olarak iki heyetle çalışmasına rağmen yasalardaki sürelerin on katından uzun sürelerde ancak karar verebiliyor. Özellikle işinden atıldığı için iade davası açanlar, kıdem ve ihbar tazminatı almaya hak kazananlar dosyalarının temyiz aşamasında olduğu için bu haklarına kavuşamıyor. AİHM TÜRKİYE'Yİ MAKUL SÜREDE BİTMEDİĞİ İÇİN MAHKUM EDİYOR Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi de (AİHM) Ekici ve Diğerleri-Türkiye kararı ile Şirin-Türkiye kararında davaların makul sürede sonuçlanmaması nedeniyle Türkiye'yi haksız bulup mahkum etti. Her iki karar da 9. Hukuk Dairesi tarafından incelenen dosyalar nedeniyle verildi. Dairenin bir dosyayı ortalama inceleme süresi 243 gündür. Halen 51 bin civarındaki dosyada, yaklaşık 60 bin davalı ve 50 bin davacı karar bekliyor. 10. Hukuk Dairesi, sosyal güvenlik hukukundan kaynaklanan uyuşmazlıkların temyiz incelemesini yapıyor. Dairenin bir dosyayı ortalama inceleme süresi 312 gündür. Halen 15 binin üzerinde dosyada karar bekliyor. 11. Hukuk Dairesi çok önemli ticari davalara bakıyor. Ülkenin ekonomik hayatıyla yakından ilgili olan dairede, dosya inceleme süresi 386 gündür. Halen 17 bin civarında dosyada, yaklaşık 27 bin davalı ve 20 bin davacı karar bekliyor. 2000 yılında kendisine bir araç çarpması nedeniyle uğradığı zararlar için dava açan bir kişi, 2005 yılında vefat etti. Dosyası ise 2010 yılında hala Yargıtay'da sonuçlanmayı bekliyor. Bir başka dosyada da banka müdürünün müşteriye ait parayı zimmetine geçirmesi nedeniyle, müşterinin açtığı dava 2000 yılından bu yana görülmeye devam ediyor. Dosya bir kez gelmiş, bozulduktan sonra tekrar gelmiş. Yargıtay dosyayı tekrar bozup yollamış. Kararın 2015 yılına doğru çıkması bekleniyor. Sosyal güvenlikle ilgili davalara ve iş kazasından doğan tazminat davalarına bakan 21. Hukuk Dairesi'nde bir dosyanın ortalama inceleme süresi 230 gün. Tazminat dosyaları genellikle birkaç daire arasında dolaştığından bu süre daha da uzuyor. Çalışma gücü yüzde 80 kaybolan davacı, malulen emeklilik için 2001 yılında dava açtı, 8 yıl sonra mahkeme karar verdi. 14 ay temyiz incelemesi sonrasında davacı toplam 9 yılın sonunda aylığa kavuştu. Davacı geçirdiği kalp krizi nedeniyle özel hastane masraflarını alabilmek için 2005 yılında dava açtı, 2006 yılında mahkeme karar verdi ve 16 ay sonra Yargıtay karara bağladı. İş kazasında yakını ölen davacının olayın iş kazası olduğunun tespiti için 2007 yılında açtığı davada, mahkeme 2009 yılında karar verdi, 13 ay sonra Yargıtay karar verdi. Davacı iş kazasının tespitinin kesinleşmesinin ardından ancak ölüm aylığı için başvurabilecek. Halen 13 bin civarındaki dosyada, yaklaşık 20 bin davalı ve 15 bin davacı karar bekliyor.