Çocuklarda bilinçaltı oluşumu ve rol modeller

Prof. Dr. Osman Şahin

Prof. Dr. Osman Şahin

21 Şub 2022 12:56
  • YENİ KUŞAKLARA ULAŞABİLMEK!.. (6)

    Çocuklarda özellikle 0-6 yaş arası ve daha sonra da 6-12 yaş arasının şuuraltının (bilinçaltı) oluşması açısından çok önemli olduğu kabul edilir. Bu dönemlerde çocuklara verilmesi gereken en önemli temel konuların verilebilmesi mümkün olabilmektedir. Aile, okul ve çevredeki diğer aktörlerin çocuk terbiyesinde bu dönemi çok iyi değerlendirmeleri gerekmektedir. Bu dönemlerde doğru rol modellerin bulunması en önemli hususların başında gelmektedir. Anne, baba, kardeşler, öğretmenler ve arkadaşlar çocuklar için en önemli modellerdir. Husussan, anne ve babaların aralarındaki ilişkilerin çok iyi olması, bu ilişkinin çocuklar tarafından gözlemlenebilmesi ve anne ve babaların birbirlerini destekleyerek çocuk terbiyesinde ortak hareket etmeleri etkili bir terbiye ve yetiştirme için hayati öneme sahiptirler.

    Her evde minik bir dershane ortamı oluşturma...

    Üstad Hazretleri Emirdağ Lahikası’nda rehberlikle ilgili aile bazında hayata geçirilmesi gereken bir hususa vurgu yapmaktadırlar: “Her bir adam eğer hanesinde dört-beş çoluk çocuğu bulunsa kendi hanesini bir küçük Medrese-i Nuriye’ye çevirsin. Eğer yoksa, yalnız ise, çok alâkadar komşularından üç-dört zat birleşsin ve bu heyet bulundukları haneyi küçük bir Medrese-i Nuriye ittihaz etsin. Hiç olmazsa işleri ve vazifeleri olmadığı vakitlerde, beş-on dakika dahi olsa Risale-i Nur’u okumak veya dinlemek veya yazmak cihetiyle bir miktar meşgul olsalar, hakikî talebe-i ulûmun sevaplarına ve şereflerine mazhar oldukları gibi, İhlâs Risalesi’nde yazılan beş nevi ibadete de mazhar olurlar.” diye kalbe ihtar edildi…”
    3-5 kişinin işleri ve vazifeleri olmadığı zamanlarda bir araya gelerek, gün içerisinde müsait olan bir namaz sonrası da olsa, çok değil, 5-10 dakika Risale-i Nur okumalarının çok büyük faydaları olacaktır. Gençler 11-12 ve belki 13 yaşlarına kadar aileleri ile birlikte ortak programlara katılabilmektedirler. Küçük yaşlardan böyle aktivitelere alıştırılırlarsa -ama sevdirerek yapmak kaydıyla- ileri yaşlarda da bu alışkanlıkları devam ettirmeleri mümkün olabilir. Bunun için de bu birlikteliklerden lezzet almalarına imkân verecek planlamalar yapmalı ve onlar için bu faaliyetler eğlenceli hale getirilmelidir. Zorla yaptırılan, kerhen katıldıkları programlar olmasına izin verilmemelidir. 

    Aktivitelerin formatında hep değişikliklere ve yeniliklere gidilmeli
    Günümüzde, onları cezbeden internet ve teknolojik aletler üzerinde yapılabilen oyunlar ve sosyal medya üzerinden gerçekleşen birliktelikler, aktiviteler çok fazladır.  Aile veya arkadaşları ile yapılacak okuma programlarında da bu imkanlardan faydalanmanın yolları bulunmalıdır. Okunan konulardan bireysel veya gruplar halinde yüz yüze veya online yarışmalar tertip etmek gibi.


    12-13 yaşlarından sonra gençler ailelerinin kontrolünden çıkarak daha bireysel hareket etmeye başlamaktadırlar. Bu dönemde akranlarının, arkadaşlarının onlar üzerindeki etkileri daha fazladır. Bundan dolayı, duygu ve düşünce dünyası sağlam olan gençlerle bir araya gelmelerine gayret edilmelidir. Bu hususta ortak aktiviteler, yarışmalar, piknikler, kamp programları, yurt içi ve yurt dışı geziler vb. gibi faaliyetleri arttırarak kendileri gibi olan örnekleri görmeleri ve onlarla pozitif etkileşimleri çok önemlidir. Akranları ile bulundukları bu ortamlarda, iletişim engelleri minimum seviyede olacağından, karşılıklı etkileşimlere daha açık olacaklardır.

    Fethullah Gülen Hocaefendi, "Gençlerle, Yarınlar Adına" başlıklı Bamteli'nde rol modellerin önemi ve bu hususta tatillerin değerlendirilmesi üzerinde durmaktadırlar: “Şimdi imkân varsa esasen güzel örnekleriyle… Zannediyorum vaaz u nasihatte de en tesirli olan şey, inandırıcı bu güzel örneklerin misallendirilmesiyle olur. Siz de arkadaşlarımız da bugün içinizden o örnekleri bulabilirsiniz… Bir de burada bazı avantajlar da var. Mesela, çok tatiller oluyor. Bu tatillerin hiçbirini fevt etmeden değerlendirebiliriz, insanları bir araya getirebiliriz, buluşturabiliriz; onları, öbürlerini buluşturabiliriz. Böylece o farklılıklar ortadan kalkar, biz hiç farkına varmadan ortadan kalkar.”

    Geçmişteki rol modellerin ve güzel misallerin bilinmesi

    Gençlerin kendi geçmişlerinden güzel modelleri ve misalleri bilmelerine ihtiyaçları vardır. Günümüzdeki Siyasal İslamcıların ve İslâm’la gerçekte hiçbir alakası bulunmayan terör örgütlerinin yanlış temsillerinden kaynaklanan İslâm’a ve geçmişten günümüze gelen manevi değerlere karşı bir soğukluk meydana gelmiştir. İşin acı tarafı, ebeveynler de aynı etkiye maruz kalmışlardır. Gençler Asr-ı Saadet’ten Osmanlı’nın sonuna kadar yaşanmış güzelliklerden habersiz oldukları gibi, ebeveynler de bu bilgiye sahip değillerdir. Günümüzde yaşadıkları mağduriyetler ve mazlumiyetler ve İslâm adına ortaya konan yanlış temsillere karşı oluşan tepkiselliklerin etkisiyle geçmiş ile ilgili her şey karalamalara maruz kalmaktadır. 

    Geçmişteki zalimler ve yaşanan zulümler üzerinden her şey gündem yapılıp konuşulmasına rağmen, geçmişte ortaya konan harikulade medeniyetlerden, farklı din, kültür ve milletlerle beraber yaşama kültüründen, her türlü insan hakları konusunda ulaşılan seviyeden, teessüs ettirilen adalet ve özgürlük ortamlarından, maddi ve manevi ilimler noktasında ulaşılan seviyelerden, yetişmiş her sahadaki binlerle ifade edilebilecek yetişmiş bilim adamlarından ve günümüzdeki yakalanmış medeniyet seviyesindeki önemli paylarından ne gençlerin ne de ebeveynlerin haberi bulunmamaktadır.

    Bundan dolayı, ebeveynlerin ve gençlerin geçmişe bütüncül ve doğru yaklaşabilen kaynaklara ve bilgilere erişiminin sağlanması çok önemlidir. Geçmiş ile bu manada bir bağlantı gerçekleştiği zaman geçmişten tevarüs eden değerler, insanlar için çok önemli dayanak noktaları haline gelecek ve onlar için çok güzel modeller olacaklardır.


    21 Şub 2022 12:56
    YAZARIN SON YAZILARI