Cumhuriyeti kurulduğundan bu yana belli bir kesimce  bu ‘Nefret söylemi ‘işlettirilmiş, bir kısım kişi veya gruplar şeytanlaştırılmaya çalışılmıştır. Ülkenin birliğini (!)korumanın yolu bu olarak görülmüştür. Olay mazide yaşanan ,olmuş-bitmiş  bir hadise olsa ,ibret alındı ve bir daha tekrar etmedi denilerek rahatlanabilir. Peki  öyle oldu mu? Maalesef hayır. 

Onun için ‘Nefret söylemi, Nefretlik konuşma’ üzerinde ısrarla durmak, yeni yetişen nesilleri demokratik hukuk devletlerinde olduğu gibi bu terbiye ,bu eğitim ile yetiştirmek gerekmektedir. İlkokuldan ,üniversite’ ye kadar her seviye ve yaşta bu ‘Suç’ un ne kadar gayr-i insani ne kadar gayr-i dini ne kadar ahlak dışı bir davranış olduğu konusu bütün çirkinliği ile anlatılmalıdır.

           

      

Öncelikle ‘Nefret söylemi, Nefretlik konuşma’nın genel manada nasıl   tarif edildiğine kısaca bir göz atmak gerekiyor. 

Nefret söylemi veya nefretli konuşma ile ilgili sıradan bir tarife bakıldığında  ‘ ırk, cinsiyet, yaş, ulus, din ya da cinsel yönelim , dil, politik görüş, sosyoekonomik ve sosyal sınıf, dış görünüm, fiziki veya zihinsel engel, meslek ya da diğer ayırt edilebilen özellikler gibi konulara dayanarak, belirli bir grup ya da kişiye yönelik nefret ifadesi içeren veya bu kişilere şiddet uygulanmasını teşvik eden aleni konuşmadır denilmektedir.

      

Diğer bir tarif de de  bu suçun sadece ‘Söylem’ şeklinde değil  ‘Yazılı’ da olabileceği ifade edilmektedir. 

O halde  yazılı olanlarına da  ‘Nefretlik yazı’ denilebilir.

 ‘Nefret Söylemi’nde kullanılan araçlara değinmek gerekirse bunlar, ister söylemde isterse yazı da olsun ;içinde  sert, kaba ,galiz küfür, sövme ,hakaret ,düşmanlık ,kin, nefret  ,içeren söz, lakap, vb. eden önyargılı konuşma veya yazılardır.

Şu kesindir ki‘ Nefret söylemi, Nefretlik konuşma/yazı ‘ evrensel hukuk açısından bir ‘Suç’ dur. AHİM ve AİHS ‘ in 14. Maddesindeki kararlarında bu açıkça ifade edilmiştir. Medeni, demokratik her hukuk devletinde ‘Nefret söylemi/konuşması/yazı’ ifade özgürlüğü olarak değil bir ‘Suç’ olarak değerlendirilmektedir. Şimdiye kadar, “nefret suçu” olarak tanımlanan fiillerin engellenmesine yönelik ilk girişimler dini anlamda  1960’lı yıllarda ABD’de, özellikle Yahudilere ve Siyahlara yönelen saldırıları engellemek amacıyla başlatılmıştır. Ülkemizde de TCK m.122’de yer alan ayırımcılık suçu 1 Haziran 2005’ den itibaren mevzuatımıza ilk defa girmiş olup, 2.3.2014 tarih ve 6529 sayılı Kanunla “nefret ve ayrımcılık” suçu şeklinde yeniden düzenlenmiştir. Şunu da ilave etmekte yarar vardır, bu suçları sürekli olarak işleyenlere de ‘Nefret grubu’ denilmektedir. 

Yukarıda da ifade edildiği gibi ‘Nefret Söylemi ’genellikle Irk, renk, dil, din, mezhep, sosyal sınıf, politik siyasi anlayış farklılıkları , dış görünüm, fiziki veya zihinsel engel, meslek konular üzerinde cereyan etmektedir. Şimdi kısaca bunları ele almaya çalışalım.

Allah insanları pek çok hikmetlere bağlı olarak farklı ırklardan yaratmıştır. Bu tamamen Allah’ın takdiri iledir. Hiçbir insanın ırkını anne babasını ,doğduğu coğrafyayı rengini seçme imkânı yoktur. Dolayısıyla ırk, renk ,dil ve coğrafya gibi farklılıklardan ötürü her  hangi bir kişi, grup veya topluluğun, başka kişi veya kişileri  ‘Nefret söylemi , Nefretlik konuşma/yazı’ ile ötekileştirmesi, bununla  haksızlık , zulüm ,aşağılama gibi eylemlere girişmesi dinen haram kılınmıştır. Öncelikle her  hangi bir ırkın diğer bir ırka, kabileye ,renk veya dilin başka bir renk veya dile  vs. üstünlüğü yoktur.’ Ey insanlar! Biz sizi bir erkekle bir kadından yarattık. Birbirinizi tanıyıp sahip çıkmanız için milletlere, sülâlelere ayırdık. Şunu unutmayın ki Allah'ın nazarında en değerli, en üstün olanınız, takvâda (Allah'ı sayıp haramlardan sakınmada) en ileri olandır. Muhakkak ki Allah her şeyi mükemmelen bilir, her şeyden hakkıyla haberdardır.’(Hucurat,13)

Başka bir ayette İnsanların farklı renk ve diller de olmaları , Allah’ın kudret eserlerinden biri olarak anlatılmaktadır.’ O'nun (varlığının ve kudretinin) delillerinden biri de: Gökleri ve yeri yaratması, lisanlarınızın ve renklerinizin farklı olmasıdır. Elbette bunda bilen ve anlayan kimseler için ibretler vardır’(Rûm ,22)

Hadis-i Şerifte ‘“Allah indinde en şerefliniz takvâca en ileri olanınızdır. Arabın Arap olmayan (acem) üzerine bir üstünlüğü yoktur. Arap olmayanın da Arap üzerine bir üstünlüğü yoktur. Beyaz derili olanın siyah derili üzerine bir üstünlüğü yoktur, siyah derili olanın da beyaz derili üzerine bir üstünlüğü yoktur. Üstünlük sadece takvâ iledir.”( el-Müsned, Müessesetu’r-rialse, 1421)

Bu ve buna benzer naslar çoğaltılabilir.

Türkiye’nin ırk ,renk ve dil üzerinden Türkiye’de  ‘Nefret söylemi’ karnesine bakıldığı notunun oldukça kötü olduğu görülebilmektedir. Bilhassa ırk açısından bunun  bir hayli yaygın olduğu müşahede edilmektedir. ’Nefret Söylemi’ ile ilgili  dini ve hukuki açıdan her şey bu kadar açıkken Müslümanlık iddiasında bulunan bir anlayışın ’O/onlar  Kürt, Türk, Suriyeli, Afgan, Arap, Ermeni vs.’ diyerek ‘Nefret(lik) Söylemi/konuşması, yazısı’ yapmasının dinen  hiçbir izahı yoktur. İster direkt isterse de dolaylı yoldan yapılsın fark etmez. Toplumların içinde her ırk, renk ve dilden iyi ve kötüler olabilir. Müslümanca davranış biçimi ,  bunları birbirine genellemeden ,hak ve adalet üzere  davranmak  şeklinde olmalıdır. Asabiyet, menfi milliyetçilik, şovenizm İslam dinin de en ağır şekliyle yasaklanmıştır. Efendimiz(as)’ “Asabiyet dâvâsına kalkışan, onu yaymaya çalışan, bu dâvâ uğrunda mücadele eden kimse bizden değildir.” (Ebu Davut, Edeb, 121)buyurarak konunun önemini vurgulamıştır. Haram’ a sebebiyet veren amel de haram olduğuna göre insanlar arasında ayrımcılığa, fitneye, ötekileştirmeye sebebiyet veren ‘Nefret(lik) Söylemi/konuşması, yazısı’ da haramdır.

Evet şimdilerde savaş ve sosyo-ekonomik  nedenlerden sonra  göç ederek Türkiye’ye sığınmış, kaçmış veya bir şekilde gelmiş Suriyeli, Afgan ve Arap unsura karşı da belli mihraklar tarafından bir ‘Nefret Söylemi ‘yayılmaktadır. Farklı ırklardan  olan bu göçmenlerin Türkiye’de oluşturduğu problemler  ve  bu problemlerin   sağlıklı bir şekilde çözümü ayrı bir mesele , bu problemlerden dolayı onlara karşı ‘Nefret Söylemi’ yapmak da ayrı bir meseledir. Dolayısıyla bu ‘nefret söylemi’ nin önü alınmadığı takdirde potansiyel olarak büyük problemleri doğurabilecek bir   mevzu olduğu aşikardır.

 

Yeryüzünde ister semavi dinlerden isterse de arızi(dünyevi)dinlerden insanlar her zaman mevcut olmuştur. Tarihte zaman zaman bu din mensupları arasında çok kanlı ,şiddetli savaşlar da olmuştur. Tabi ki tarihteki her savaş dini nedenlere dayanmamaktadır. Politik, siyasi sebeplerden dolayı da bir  çok savaşlar yapılmış hatta bu tür savaşlara dini kisve giydirmeye çalışanlarda vakidir. Bazı saldırılardan bütün din mensupları nasibini almıştır. Moğolların istilasında olduğu gibi. Bazen de  Romalıların önceki dönemlerde Hristiyanlara zulmetmesi Hitler’in Yahudi cemaatine soykırım uygulaması gibi belli din mensuplarının maruz kaldığı saldırılarda ilgili gruplar arasında derin, kalıcı ‘Nefret Söylemi’  kültürü bıraktığı gerçektir. Nesilden nesille  anlatıla anlatıla tevarüs eden milletlerin , din mensuplarının bilinç altlarına  nakşolmuş , açık veya gizli bir ‘Nefret söylemi’ olduğu acı bir gerçektir. Bu tarihi birikim  ,her ne kadar ibretlik   dersler olarak istifade edilmesi gereken tecrübeler olsa da  bütün bunlarla beraber meseleyi içinde yaşanılan  zaman ve şartlara göre değerlendirmek zarureti vardır.’ İşte onlar bir ümmetti, geldi geçti. . . Onların kazandığı kendilerine, sizin kazandığınız da sizedir. Siz onların işlediklerinden sorguya çekilmezsiniz.(Bakara ,134)

Her din mensubu kendi dininin hak olduğunu dolayısıyla da diğerlerinin kendi dinine tabi olması gerektiğini savunur. Hatta her dinde bu konuda aşırıya kaçan ve bu nedenle de başka din mensuplarına  karşı ‘nefret söylemi’ ni   kullanan radikal karakterde kişiler de vardır. Bu eğilimdeki insanların aşırı his ve heyecanla  hareket ederek başka din mensuplarını , literatürlerindeki  en ağır suçlayıcı lakap, isim,  vasıflarla anmaları, konuşma yapmaları, yazılar yazmaları da ‘Nefret Söylemi, Nefretlik Konuşma/yazı’ anlamındadır. Şunu unutmamak gerekir ki ,tarihin değişik dönemlerinde herhangi bir din diğer dinlere göre daha güçlü, daha hâkim bir  konumda olmuş olsa da  da her zaman en zayıf bir din bile mevcudiyetini bir şekilde devam ettirmiştir. Herhangi bir din insanlık genelinde çoğunluğu teşkil etse de diğer dinlerin varlığı hep olacaktır. İslam’a göre Allah bütün insanlığın son din olan Müslümanlığa tabi olmalarını murat buyursa da kıyamete kadar bunun tümüyle mümkün olmayacağını da yine kendi iradesi ile tayin buyurmuştur.’ Rabbin dileseydi, insanları (aynı inanca bağlı) tek bir ümmet yapardı. Fakat Rabbinin merhamet ettikleri müstesna, onlar ihtilafa devam edeceklerdir.’(Hud ,118)Onları  Ak-kara gibi keskin bir çizgi ile birbirinden ayırmak mümkün değildir. Onlardan da iyi olanlar olduğu gibi kötü olanlar da vardır. Tıpkı her Müslüman’ın iyi olmadığı gibi. Onların da hepsini bir kefeye koyarak toptancı bir anlayışla hareket etmek ve ‘‘Nefret(lik) Söylemi/konuşması, yazısı’ eyleminde bulunmak Kurani açıdan doğru değildir.’ Onların (Kitap ehlinin) hepsi bir değildir. Kitap ehli içinde, gece saatlerinde ayakta duran, secdeye kapanarak Allah’ın âyetlerini okuyan bir topluluk da vardır.’(Al-i İmran ,113)Efendimiz (as)apaçık bir düşmanlık veya savaş şartları dışında her zaman ehl-i kitapla barışık bir hayat yaşamış ve onlarla anlaşmalar yapmıştır. Hristiyan ve Yahudilere beşeri münasebetler ve insanlık  ölçüleri içinde muamele ediyordu. Hastalandıklarında  ziyaret ediyor, yardıma ihtiyaçları olduğunda maddi  manevi yardım ediyordu. Onlarla alışveriş yapıyor hatta borç alıyordu. Sofralarında yemek yediği; onlardan kız alınmasına müsaade ettiği, cenazelerine saygı duyarak ayağa kalktığı böylelikle onlara güzel örnek olarak Müslümanlığı temsil ettiği onları öncelikle Allah'ın yarattığı bir insan olarak değerlendirdiği nazara alınacak olursa körü körüne genellemeci  ,hak hukuk ve adaletten yoksun yaklaşımlarla ‘Kahrolsun Yahudiler ,Hristiyanlar vs. ’diyerek ‘‘Nefret(lik) Söylemi/konuşması, yazısı’ eylemlerinde bulunmak İslami bir tavır olamaz.

 İslam hukukuna göre savaş şartlarında bile  mabetlere dokunulmaması emredilmiştir. Peygamber (as) “Yaşlılara, kadınlara, çocuklara, kendisini ibadet ü tâate vermiş ruhbanlara ve mabetlere ilişmeyiniz.! Ağaçları yakmayınız.! Hayvanlara dokunmayınız.! Ve servetleri heder etmeyiniz” diye emirler vermişlerdir. (Ahmed b. Hanbel, Müsned, 1/300;Ebû Davud, Cihad 90, 121) Efendimiz Necran Hristiyanlarını mescidinde misafir etmiş ve onların orada ibadet etmelerine müsaade buyurmuşlardır.( İbn Hişam, 2/223-224)

Bu açıdan kendi dinini hak olarak bilen ve seven bir kişi dinini merak eden öğrenmek isteyen kişilere şiddete terörizme, bunlara sebebiyet veren  ‘Nefret söylemi’ ne girmeden ,içinde bulunduğu toplumun yasa ve temel değerlerini saygı içinde, tahrike sebebiyet vermeden  öğretmeli ve anlatmalıdır. Bunun yanında her dini topluluğun rehberleri  kendi dininin sevgisiyle  coşan ,his ve heyecanlarına kapılarak ‘nefret söylemi ‘üretmeye müsait olan radikal yapılı kişileri bir eğitime tabi tutmalı onların heyecanlarını müspet ve yapıcı olmaya yönlendirmelidir. 

Global manada ‘Nefret söylemi’ni engelleme çalışmaları netice verdi ve sonunda AHİM ve AİHS gibi uluslararası kuruluşların maddelerinde kendine ait yeri buldu. Irki ve dini manada Yahudi Cemaati  için anti-semitizm yasağı  getirildi. Son dönemlerde İslam dünyasının çabaları ile ‘İslamafobia’ nın da bir ‘Nefret söylemi’ suçu olması yönündeki çalışmalar devam etmektedir. 

Dileriz bu çalışmalarda netice verir. Yalnız dünya ve İslam Ülkeleri kamuoyunda ‘İslam Fobi’ a için çalışıyor gibi gözüken Müslüman ülke ve liderlerinin kendi ülkelerindeki politik siyasi farklılıklar ,mezhepsel, grup ,cemaat konularındaki ‘Nefret Söylemi’ konuları ne durumdadır? Evet bir de dönüp buna bakmak gerekiyor. O da gelecek yazıda inşallah.