Maden Kanunu’na göre ‘Madenlerin her türlü denetim ve incelemesinden’ Enerji Bakanlığı sorumlu. Bakanlığa bağlı MİGEM, önceki ay kazanın yaşandığı madeni denetledi. Uzmanlara göre Enerji Bakanı Yıldız, kazanın yaşandığı Soma maden sahasının denetim sonuçlarını kamuoyuyla paylaşmalı.

Soma’da yaşanan maden felaketinde 301 işçi hayatını kaybetti. Cumhuriyet savcılığı, kazayla ilgili açtığı soruşturma kapsamında Soma Kömür İşletmeleri AŞ CEO’su Can Gürkan dahil 8 kişi tutuklandı. Tutuklamalar ve daha önce örnek gösterilen madenden sağ kurtulan işçilerin anlattıkları, denetim konusunu öne çıkardı. Maden mevzuatına göre, madenlerin her türlü denetim ve incelemesinden Enerji Bakanlığı sorumlu. Bakanlık, denetimlerini (Soma için) ruhsat sahibi olarak Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) ve denetim görevi açısından da Maden İşleri Genel Müdürlüğü (MİGEM) aracılığı ile yapıyor. Sektör kaynaklarından alınan bilgiye göre, Soma madeni, önceki ay denetlenmiş. Uzmanlara göre Enerji Bakanlığı, bir an önce denetim sonuçlarını kamuoyuyla paylaşmalı. Öte yandan işçilerin anlattıkları ve ön inceleme raporuyla karşılaştırıldığında, 301 madencinin şehit olduğu Soma kömür madeninde projeye uyma, havalandırma ve elektrik tesisatı gibi çok sayıda kriter yerine getirilmemiş.

Soma maden kazasından sonra 8 gün geçmesine rağmen, madenleri denetleyen kamu kurumlarıyla ilgili herhangi bir işlem yapılmadı. Maden Kanunu’na göre, madenlerin denetiminden ve incelemesinden Enerji Bakanlığı sorumlu. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, kaza sonrası Soma’ya giderek çalışmaları yerinden takip etti. Maden Kanunu, Bakanlığı ‘Maden hakları ile ilgili bütün faaliyetlerin yürütülmesini ve vecibelerin yerine getirilmesini kontrol ve denetimini yapmak ve yönlendirmekten’ sorumlu tutuyor. Ancak Bakan Yıldız, gerek maden sahasında bulunduğu süre içinde ve gerekse sonraki süreçte, kaza öncesi yapılan denetimlerin ayrıntılarıyla ilgili kamuoyuna herhangi bir açıklama yapmadı. Uzmanlara göre Bakan Yıldız’ın bundan sonraki süreçte yapması gereken en önemli iş, kazanın yaşandığı Soma maden sahasının yeterince denetlenip denetlenmediği, denetlenmiş ise sonuçları, denetimlerde eksiklik tespit edilmiş ise ne tür işlem yapıldığı konusunda kamuoyunun bilgilendirmesi olmalı. Kamuoyuna bu konuda yapılacak doğru bilgilendirme, bilgi kirliliğini ortadan kaldırmanın yanında, kamu vicdanını rahatlatacak.

Mevzuata göre, maden sahalarının denetiminden birinci derece Enerji Bakanlığı sorumlu. Maden Kanunu’nun ilgili maddesi şöyle (Madde 11): ‘Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, maden hakları ile ilgili bütün faaliyetlerin yürütülmesini ve vecibelerin yerine getirilmesini kontrol ve denetimini yapmak ve yönlendirmek için teknik ve mali konuları yerinde incelemek maksadıyla ihtisaslaşmış diğer devlet kuruluşlarından da yararlanarak inceleme raporu hazırlatır. Maden Kanunu Uygulanması Yönetmeliği’ne göre de Enerji Bakanlığı’na bağlı Maden İşleri Genel Müdürlüğü (MİGEM) denetimleri yapan kurum olarak öne çıkıyor. MİGEM, mevzuat kapsamında sürekli belirlenen sayıda heyet oluşturup madenlerin denetimini yapıyor. En az 3 kişiden oluşan (mali uzman, maden ve jeoloji mühendisleri) heyet belirlenen maden işletmelerini denetliyor. Sektör kaynaklarından alınan bilgiye göre sürekli yapılan denetimler kapsamında önceki ay, kazanın yaşandığı Soma kömür madeni de denetlendi. Bakanlık tam bu noktada devreye girerek yapılan son denetimde ve önceki denetimlerde elde edilen sonuçları kamuoyuyla paylaşmalı.   

Çalışma Bakanı Faruk Çelik, Cumhuriyet Gazetesi’ne verdiği röportajda, ‘madendeki sorumluluğu’ Enerji Bakanı Taner Yıldız’a yükledi. Çelik’in 301 ölümlü Soma’daki sorumlulukla ilgili açıklaması şöyle: “Siyasi sorumluluk varsa bu oturulup konuşulabilir. Kimin ne kadar sorumlu olduğu konuşulabilir. Maden ocakları benimle ilgili değil. Madenler konusunda bizim bakanlığımızın görevi teftiş ile sınırlı. Ocaklar, ruhsatlar ve işleyiş ise tamamen Enerji Bakanlığı’na bağlı.”