SSK yasal yolsuzluğa çare arıyor

Hükümet, bütçenin en büyük karadeliklerinden sosyal güvenlik açıklarını kapatmak amacıyla yeni bir reforma hazırlanıyor.

SSK yasal yolsuzluğa çare arıyor

Kanun paketi üzerinde çalışmalar sürerken, Sosyal Sigortalar Kurumu da suiistimalleri sona erdirmek için büyük çaba sarf ediyor. SSK’nın çözüm konusunda en çok zorlandığı sorunların başında ise haksız yere maaş alanlar geliyor. Yıllarca ölen annesinin ya da babasının maaşını alanlara rastlanırken, SSK kılıfına uydurup yasal yollarla kurumu dolandıranlar için çare arıyor. Daha çok Zonguldak’ın Ereğli ve Çaycuma ilçelerinde yaygın olan bir ‘yasal yolsuzluk’ yöntemi ise akıllara durgunluk verecek türden. Kadınlar, hayatta olmayan babalarının maaşını almak için eşlerinden resmen boşanıyor. Kağıt üzerinde meydana gelen bu değişiklik sebebiyle kurum söz konusu kişiye babasının maaşını ödemek zorunda kalıyor. Zaman zaman şikayet üzerine yapılan baskınlarda eşlerin boşanmış görünmelerine rağmen birlikte yaşadığı tespit ediliyor. Ancak herhangi bir cezai müeyyide uygulanamıyor. Bunların devlete maliyetinin sağlık harcamalarıyla birlikte 500 milyon YTL’yi bulduğu tahmin ediliyor. SSK Zonguldak İl Müdürü Muharrem Demirci, bu durumu ‘yasal yolsuzluk’ olarak nitelendirirken, kurumun Başkan Vekili Özkan Dalbay, bu konuda mahkemenin verdiği boşanma kararına göre hareket etmek zorunda olduklarının altını çiziyor. Zonguldak Milletvekili Fazlı Erdoğan ise Meclis’te bekletilen Sosyal Güvenlik Reformu’na dikkat çekiyor: Kanunda bu konuyla ilgili bir düzenleme yapılması şart. Anlaşmalı boşanmaların en çok yaşandığı illerin başında Zonguldak geliyor. Taşkömürü İşletmesi ve Erdemir sebebiyle 119 bin işçi emeklisinin yaşadığı ilde, bu uygulama adeta bir ‘gelenek’ haline gelmiş. SSK Genel Müdürlüğü verilerine göre 1 Ocak 2006 itibarıyla Zonguldak’ta ölen hak sahiplerinden dolayı devletten maaş alan 41 bin 765 kişiden 15 binini kız çocukları, 2 bin 129’unu ise 18 yaşın altındaki erkek çocuklar oluşturuyor. Geriye kalan kısmı ise ölen emeklilerin eşleri. Ereğli’ye bağlı 300 hanelik Yukarıortacı ile 250 hanelik Yazıcılar köyünde SSK’dan emekli olan, ancak bugün hayatta olmayan babalarının maaşını almak için yaklaşık 200 kadın eşinden boşanmış. Bazıları ise ikinci kez evlendiği halde resmi nikahını yapmayarak, ölen eski eşinin maaşını alıyor. Bu rakam vefat eden her 10 emekliden 9’unun kız evladının bu yönteme başvurduğu anlamına geliyor. Ancak, mahkeme kararı ile resmi olarak boşanan çiftler, eski eşleriyle dinî nikahla aynı evde yaşamaya devam ediyor. Ortacı Köyü Muhtarı İsmail Yoldaş’ın anlattıkları yaşanan istismarı gözler önüne seriyor: “Bizim köyün yarısı emekli. Köyde eşler arasında sıkıntı bulunmamasına rağmen ‘geçimsizlik’ gerekçesiyle resmi olarak boşanıyor. Aynı yerde yaşamalarına rağmen dul göründüğü için babasının maaşını alıyor.” Yazıcılar Köyü Muhtarı Muzaffer Ersoy da bu şekilde maaş alanları ihbar ettiklerini, ancak herhangi bir müeyyide uygulanamadığı için caydırıcı olmadığını kaydediyor. Anlaşmalı boşanmaların yaygın olduğu belirtilen Çiğdemli Köyü Muhtarı Yılmaz Sönmez ise can güvenliği sebebiyle bu konuda konuşmak istemediğini söylüyor. SSK Zonguldak İl Müdürü Muharrem Demirci, bu konuda kendilerine sayısız ihbar geldiğini, ancak yasal boşluk sebebiyle bir şey yapamadıklarını ifade ediyor: “Bu tamamen bir ahlaksızlıktır. Yolsuzluğun kılıfına uydurulmuş halidir. Resmi olarak boşanmış göründüğü için yasal olarak bir uygulamamız olmuyor. Avrupa’da 18 yaşından sonra kimseye maaş bağlanmıyor. Bu konuda köklü bir çalışma şart.” Zonguldak Milletvekili Fazlı Erdoğan, konunun ilde adeta bir kültür haline geldiğini belirterek, “Medeni Kanun her şeyin üstünde. Mutlaka yapısal bir yapılanma şart.” uyarısında bulunuyor. Zonguldak Barosu avukatlarından Yücel Eser ise anlaşmalı boşanmaların çok kolay yapılmasından şikayetçi. Eser, yasal boşluk sebebiyle hakim ve savcıların bu konuda yapabileceği pek bir şeyin olmadığı görüşünde. Çaycuma Belediye Başkanı Mithat Gülşen de ilçenin dörtte birinin emekli olduğunu belirterek, “Anlaşmalı boşananlar ekonomik sıkıntıdan dolayı bu yola başvuruyor. Bir ailede farklı soyadları taşıyanlar bulunabiliyor.” bilgisini veriyor. Anlaşmalı boşanmalar sadece Zonguldak ve çevresindeki illerle sınırlı değil. SSK Genel Müdürlüğü verilerine göre Türkiye’de, SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı’ndan kaynak aktarılan yaklaşık 7 milyon 800 bin resmi hak sahibi kişi bulunuyor. Bu rakamın 4 milyon 200 binini SSK emeklisi oluşturuyor. Bunlardan 725 binini, ölen anne ve babalarının emekli maaşını alanlar teşkil ediyor. Söz konusu rakamın ne kadarının eşinden ayrılan kadınlar olduğu kayıtlarda tutulmazken, yaklaşık 10’da birinin anlaşmalı boşanmalar sonucu maaş alan kadınlar olduğu tahmin ediliyor. Bir SSK emeklisi maaşının ortalama 500 YTL olduğu göz önüne alındığında, bunun devlete maliyeti yıllık ortalama 1000 yeni lira olan sağlık harcamalarıyla birlikte en az 500 milyon yeni lirayı bulduğu tahmin ediliyor. Sosyal Sigortalar Kurumu Başkan Vekili Özkan Dalbay, son dönemlerde ‘anlaşmalı boşanmalar’ konusunda kendilerine gelen şikayetlerde artış olduğunu vurguluyor. Şikayetlere rağmen hukuken boşanmış ve dul konumunda görünen kız çocuklara aylık bağlamak zorunluluğu olduğunu ifade eden Dalbay şu önerilerde bulunuyor: “AB’deki gibi 18 yaşından büyük kız çocuklarının maaşı kesilebileceği gibi halen Meclis’te yasalaşmayı beklenen ‘Sosyal Güvenlik Reformu Yasası’na, icra ve iflaslarda uygulanan mal kaçırma maddesine dahil edilebilir.” Dalbay, bu şekilde maaş alanların sayısının 50-60 bin arasında olduğunu tahmin ediyor. Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanı Tuncay Teksöz, ‘anlaşmalı boşanma’ yoluyla alınan maaşlar konusunu çok tartıştıklarını ifade ediyor. Suiistimallerin önüne geçilmesi için Sosyal Güvenlik Reformu’na ilişkin yasa tasarılarına bir madde konulmadığını belirten Teksöz, “Bunun önüne geçilmesi için 18 yaşından sonra kızlara maaş bağlamamak Türkiye’nin mevcut şartlarında yanlış olur. Asıl hak sahiplerini karşımıza alırız.” diyor. Konunun medeni hukukla ilgili bir problem olduğunu dile getiren Teksöz, “Getirilecek önlem yok. Bu şekilde maaş alanları sıkı takibe alarak suiistimalleri en azaindireceğiz. ifadesini kullanıyor. ‘Eski eşim misafirliğe geldi’ Zonguldak’ın Ereğli ilçesine bağlı Hamzafakılı köyünden bir vatandaş, anlaşmalı olarak boşananları Meclis’in yanı sıra SSK Başkanlığı Sigorta İşleri Genel Müdürlüğü ve Adalet Bakanlığı’na şikayet etti. Bunun üzerine harekete geçen Zonguldak Cumhuriyet Başsavcılığı köyde arama yapılmasını istedi. Talimat üzerine jandarma ekipleri, şikayet edilen kadınların evlerine gece baskın yaptı. Baskında A.K.’nin eşi F.K. ile resmi olarak boşandığı halde aynı evde yaşadığı tespit edildi. A.K. ifadesinde, eşinin akşam kendisine misafirliğe geldiğini söylerken, aynı durumda yakalanan R.G. ise eşi Z.K.’nin o akşam yemek yapmak için evde bulunduğunu anlattı. Aynı ilçede anlaşmalı boşanmalar sebebiyle yapılan baskınlarda gözaltına alınan çok sayıda kadın ‘nitelikli dolandırıcılık’ suçlamasıyla sorgulandı, ancak haklarında delil yetersizliğinden takipsizlik kararı verildi. Anlaşmalı boşandığı ileri sürülen A.K. ve F.K.’ye ait 2 ve 3 katlı iki ayrı evin yanı sıra bir kamyonet, bir de Iveco marka araçları bulunduğu, daha önce nakliyecilik yapan A.K.’nin emekliye ayrıldığı öğrenildi. Maddi durumları iyi olduğu halde birçok karı-kocanın anlaşmalı olarak boşandıklarını ileri süren şikayetçi vatandaş, “Ben emekli olmama rağmen maddi durumum iyi olmadığı için çalışıyorum. Yasal boşluktan yararlanarak haksız kazanç sağlıyorlar.” şeklinde tepki gösterdi. Resmi olarak boşandığı halde aynı evi paylaşan bazı isimler şöyle: Ortacı köyünden R.G. ile eşi Ş.G. 3 yıl önce boşandı. Babası M.T.’nin soyadını alan Ş.T., Almanya’dan emekli olan R.G. ile dinî nikahla aynı evde yaşıyor. Ş.T., her ay bankaya giderek babasının emekli maaşını alıyor. Aynı köyden H.E., 8 yıl önce kamyonculuk yapan T.K.’dan ayrıldı. Kamyonu olan T.K. ile aynı evi paylaşan H.T. 8 yıldır kesintisiz babasının maaşını çekiyor. SSK emeklisi H.Ş. ve A.S. de maaş için anlaşarak boşanan çiftlerden. 2 yıl önce eşinden ayrılan kadın, 3 yıl önce ölen babası Ş.Y.’nin soyadını alırken, devletten de maaş almaya hak kazandı. Diğerleri gibi S. de ölen babasının maaşını aksatmadan alıyor. ZAMAN
<< Önceki Haber SSK yasal yolsuzluğa çare arıyor Sonraki Haber >>

Haber Etiketleri:
ÖNE ÇIKAN HABERLER