ÖSS'de başarılı olan yüzlerce aday tercih yaparken yaptıkları basit hatalarla mağdur oluyor. Geleceğini yönlendirmek için yapılacak en önemli tercihte hata yapmamak için mutlaka uzmanlardan yardım isteyin. Fakat yinede aşağıda sayasacağımız tavsiyeler aklınızın bir ucunda olsun Öğrencilerin tercih yapabilmeleri için ön koşul nedir? Üniversiteye yerleştirilebilmek için öğrencinin 2006 ÖSS'ye girmiş olması gereklidir. 2006 ÖSS'ye giren ve herhangi bir puan türünde 160.000 puan barajını aşan öğrenci 2006 ÖSS'yi kazanmış sayılmaktadır. ÖSS – SÖZ 1, ÖSS SAY 1, ÖSS EA 1, ÖSS Dil puanlarından 160.000 altında kalan adaylar için Y-ÖSS puanı hesaplanmayacaktır. 2. bölümdeki testlerin puanlarından 185.000 üstünde olan adaylar için Y-ÖSS puanı hesaplanacaktır. Adaylar kaç tercih yapma hakkına sahiptirler? Üniversite adayları tercih yapma hakkı bulunan tablolardan toplam 24 tercih yapabileceklerdir. ( Tercih alanlarının tamamının doldurulması gerekmemektedir. Öğrenci tercih listesinde sadece yerleşmek istediği yükseköğretim programlarına yer vermektedir. ) Kendinize soracağınız sorular Adaylar tercih listelerini hangi kriterlere göre düzenlemelidirler? Tercih listenizi hazırlamadan önce şu soruları mutlaka kendinize sorun : - Tercih listemde yer vermek istediğim meslek gruplarının çalışma koşulları, gerektirdiği nitelikler, gelecekteki durumu gibi bilgilere sahip miyim? - Kişisel özelliklerimin, hangi alanlara eğilimim olduğunun yeterince farkında mıyım? - Tercih listemde vakıf üniversitelerine , ikinci öğretim programlarına yer verecek miyim? - Tercih listemde yer vermeyi planladığım üniversitelerin eğitim programı, sosyal koşulları, kampus koşulları gibi olanakları hakkında yeterli bilgiye sahip miyim? Meslek seçiminde dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir? Hangi kişilik yapısına hangi mesleğin uygun olduğu nasıl anlaşılır? Gençler meslek seçimlerini çoğu zaman moda akımlara ve çevreden aldıkları duyumlara göre şekillendirmektedirler.. Elbette ailelerin de yönlendirmesi söz konusu olmaktadır ki bu durum her sosyo – ekonomik ve eğitim düzeyindeki aile için de geçerli olmaktadır. Öğrenciler üniversite sınavı sonrası tercihlerini yaparken göz önünde bulundurmaları gereken en önemli nokta, yaptıkları tercihin tüm yaşamlarını etkileyecek bir seçim olduğu gerçeğidir. Dolayısıyla bu kadar önemli bir süreci eksik ya da yanlış bilgiler ışığında tamamlamak ilerleyen yıllarda gençlerin mutsuz çalışanlar olmasına yol açacaktır. Kişilik yapısı takip edilir Ülkemizde mesleğe yönelme, Avrupa ve Amerika ile kıyaslandığında oldukça geç yaşlarda yapılmaktadır. Sözünü ettiğimiz ülkelerde kişinin hangi kişilik yapısına sahip olduğu, eğilimleri ve ilgileri daha okul öncesi eğitimden başlayarak takip edilir. Bir çok test ve envanter uygulaması yapılır ve bu uygulamaların sonucuna göre gençlere kendi kişilik yapılarına uygun meslek grupları önerilir. Bu konuda tüm dünyada en çok uygulanan envanter RIASEC kuramına dayanan Kariyer Eğilim Testi ( KET©)'dir. Kariyer Eğilimi Testi 25 ülkede 27 milyon kişiye uygulanmıştır ve Türkiye;'deki kullanım hakkı sadece Uğur Kariyer Merkezi'ne aittir. 2006 ÖSS'ye girmiş olan gençler 24 Temmuz- 9 Ağustos tarihleri arasında yüksek öğretim programlarına resmi başvurularını gerçekleştirmeden önce mutlaka kişisel yetenek ve isteklerini net kriterler doğrultusunda belirlemelidirler. Gerekirse bu konuda eğitim uzmanları ve kariyer danışmanlarından da yardım almalıdırlar. Tercih listenizi oluşturmadan önce bilmeniz gerekenler nelerdir ? Gençler tercih listelerini düzenlemeden önce mutlaka bilmeleri, bilmedikleri takdirde de öğrenmeleri gereken bir takım hususlar vardır. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz: Mezun olduğum lise türü, hangi mesleğe yönlendirmektedir? Meslek liseleri, fen liseleri, sosyal bilimler lisesi, Anadolu öğretmen liseleri gibi bazı lise türlerinin öğrencinin seçtiği programa göre avantaj ya da dezavantaj yaratacak durumları söz konusudur. Örneğin herhangi bir Anadolu öğretmen lisesi'nin Sayısal alanından mezun olan bir öğrencinin Tıp Fakültesi'ni tercih etmesi durumunda Ağırlıklı Ortaöğretim Başarı Puanı ( AOBP ) 0,8 katsayısı ile çarpılarak işlem görecektir. Oysa aynı öğrenci Fizik Öğretmenliği programını tercih ettiği takdirde AOBP'nin 0,24 ile çarpılmasından elde edilecek olan ek puandan da yararlanabilecektir. Lisedeki mezuniyet alanım hangi meslek gruplarına yönlendirmektedir? Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi, gencin lisede eğitim gördüğü alanlar üzerine kurulu olan bir sistemdir. Dolayısıyla lisede alan seçimi aşamasında doğru, gerçekçi bir seçim yaparak alana yönelen öğrenci, ÖSS sonrasındaki tercihlerde avantajlı duruma geçmektedir. Gençler tercih listelerini oluşturmadan önce mutlaka 2006 ÖSYS Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu'nda öngörülen tabloları incelemelidirler. Taban puanlar kayma gösterir Tercih etmeyi planladığım yükseköğretim programına ilişkin bir önceki yılın verileri hangi doğrultudadır? Öğrenci, seçmeyi düşündüğü programın ya da programların daha önceki yıllara ilişkin verilerini ne kadar iyi incelerse, o kadar net bir tercih listesi düzenlemiş olacaktır. Bunun olabilmesi için ÖSS'nin bir sıralama sınavı olduğu gerçeği unutulmamalıdır. Yani hangi programa kaçıncı sırada bulunan öğrencinin yerleştiği bilgisi ve yüzdelik dilim bilgisi de En az taban puanları bilgisi kadar, hatta daha çok kullanılması gereken bilgilerdir. Unutulmamalıdır ki taban puanlar, sınavın güçlük derecesi, o yılın soru çözüm ortalaması gibi nedenlerle kayma göstermektedir.Sıralama ise öğrencinin genel talebini ve yönelişini çok daha net anlatmaktadır. Seçmeyi düşündüğüm mesleğin gelecekteki durumu ne olacak ? Gençler yapacakları tercih listesi ile gelecekteki yaşam koşullarını belirleyeceklerdir. Dolayısıyla seçmeyi düşündükleri mesleklerin gelecekte ülkemiz ve dünyadaki durumu hakkında da bilgi sahibi olmaları gerekmektedir. Gelecekte istihdama en açık olan meslek grupları aşağıda belirtilmektedir: Geleceğin meslekleri daha çok teknoloji (bilişim), iletişim, hizmet sektöründe yoğunlaşmaktadır. Her sektörde teknoloji ve bilişim önemli bir yer tutmaktadır. Sürekli gelişim ve değişimler yaşanmaktadır. Bu yüzden her sektör, teknoloji ile ilgili istihdama önem vermektedir. Bilgisayar Mühendisliği, Elektronik Mühendisliği, Veri Analistliği, Malzeme Mühendisliği, Mikro Elektrik Uzmanlığı, Çevre Mühendisliği, Lojistik Uzmanlığı, Yazılım Mühendisliği,Bilgi Yönetimi Uzmanlığı, Endüstri Ürünleri Tasarımı, Seramik Mühendisliği, E-learning Uzmanlığı, Haberleşme Mühendisliği bu alanda öne çıkan mesleklerdir. Çağımızda iletişim şirketler için öne çıkmış ikinci önemli alandır. Müşteriye ulaşmak, tanıtım, benzer şirketlerle iletişim halinde olmak rekabetin ön plana çıktığı çağımızda şirketler için büyümek ve farklı olmak adına önemli yer tutmaktadır. Avrupa Birliği Uzmanlığı, Reklamcılık, Sinema/TV, Halkla İlişkiler gibi mesleklerdeki kişiler her sektörde istihdam imkanı bulabilmektedir. En sık yapılan yanlışlar Gençlerin okul/meslek/kariyer seçimi sürecinde ailelerin en fazla yaptığı yanlışlar neler? Müdahaleci olmak, onlar için en iyisini kendilerinin bildiğini düşünmek, baskıcı olmak, çocuğuyla yeteri kadar iletişim kurmadığından onu iyi tanımamak ve bunun farkında olmamak gibi durumlar ailelerin en fazla tutunduğu tavırlar arasında yer alıyor. Bazen de öğrencinin beklentisi ve yaşamsal öncelikleri, ailenin beklenti ve öncelik sırasıyla uyuşmuyor. Öğrenci " Benim meslek ve iş yaşamından beklentim statü ve liderliktir " derken, aile " Meslek ve iş yaşamından beklenti maddi doyum olmalıdır" diyebilmektedir. Problem en fazla genç ve aile arasındaki bu algılama ve yorum farkında oluşmaktadır. Tercihlerde en fazla yapılan hatalar nelerdir? Yükseköğretim programı tercihlerinde en sıklıkla düşülen hatalar şunlardır: - Kişinin seçmek istediği üniversite hakkında detaylı bilgi sahibi olmaması, - Öğrencinin kendi yetenek ve isteklerini bilmeden mesleki tercih yapması, - Seçilen yükseköğretim programının özel koşullarının gözden geçirilmemesi, ( ÖSYM tarafından hazırlanan Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları çok Kılavuzu'nda, programların özel koşulları bulunmaktadır. Bu bölge yeterince incelenmeden yapılan tercihler sonrasında bir çok öğrenci yerleştirildiği halde kayıt yaptıramamaktadır.) - "Puanım kaybolmasın " anlayışı ile öğrencinin girmek istediği değil, puanının yettiği daha yüksek puanla öğrenci alan bir programı tercih etmesi, - Öğrencinin, programların puan türleri ile kendi puanlarını dikkate almaksızın tercih yapması , ( Lisede Türkçe - Matematik alanından mezun olan bir öğrenci, EA -2 puanı ile Reklamcılık, SÖZ - 2 puanı ile Reklamcılık ve Halkla İlişkiler Bölümü'nü, AOBP'sinde puansal kayıp olmadan tercih edebilmektedir. Bu tür ayrımların detaylı biçimde bilinmemesi tercih hatalarına yol açmaktadır. MİLLİYET