Kutsal topraklardaki hacılar yurda dönmeye başladı. Alışveriş telaşındaki hacıların, Türkiye'deki sevdiklerine götürdükleri hediyelerin başında hurma geliyor. Medine'deki hurma piyasasına Türk işadamları yön veriyor. Hurma şirketi sahibi Hayrullah Aşık, "Umre, hac ve Ramazan dışında da hurma gidiyor Türkiye'ye. Türkiye 2 yıl hurma almasın, fiyatlar düşer." diyor. Hac farizasını Mekke'de tamamlayıp Medine'ye geçen hacılar, dönüş telaşında. Çarşı ve pazarlarda hummalı bir alışveriş yaşanıyor. Hediye listesinin başında ise hurma geliyor. Hurmacılar çarşısı ya da üreticilerden kolilerle alınan hurmalar THY'nin kilo sınırlaması sebebiyle Hatay üzerinden İstanbul ve diğer illere otobüslerle gönderiliyor. Talebin sürekli artması fiyatları tırmandırırken, Türkiye'nin hurma ithalatına ödediği tutarın yıllık 150 milyon doları bulduğu tahmin ediliyor. Konuya yakın bir kaynak, hurma piyasasına 4-5 Türk işadamının yön verdiğini belirtiyor: "Umre, hac ve Ramazan dışında da hurma gidiyor Türkiye'ye. Tatlı niyetine sofralardan eksik edilmiyor. Türkiye iki yıl hurma almasın fiyatlar yerlerde sürünür. Mesela hacılarımızın en çok tercih ettiği mabrum cinsi 30 riyalden 10 riyale düşer." Medine'de hac hediyesi odaklı ticaret ağır basıyor. İnci, gümüş ve seccade gibi hediyelik eşya satışından sonra hurma piyasasında da Türk işadamlarının ağırlığı hissediliyor. Bunlardan biri de 1988'de Giresun'dan inşaat işçisi olarak Medine'ye gelen Hayrullah Aşık. Annesinden iki yıllığına izin almış, ancak müteahhitlik yapmaya başlayınca dönüş kararını ertelemiş. 3 yıl önce de bahçe kiralayarak hurma üretimine yönelmiş. Aşık'ın şirketi Medine Hurma Bahçesi, 80 tonu hacılara, 170 tonu ise Türkiye'deki gıda toptancıları ve market zincirlerine olmak üzere yıllık 250 tonluk kapasiteye ulaşmış. Aşık, artan talebe yetişmek için 50 ton daha ilave üretim yaptıklarını ifade ediyor. Hurmanın pahalı olmasını da bu hızlı tüketime bağlıyor: "Fiyatların düşmesi mümkün değil. Tam tersi yükseliyor. Çünkü Türkiye'de şeker yerine hurma tüketme alışkanlığı artıyor. Soğuk hava deposunda TIR'larla farklı illerimize taze hurma da gönderiyoruz. Bu ürünün satışı Ramazan ayı ile sınırlı değil artık." Pazara Türk şirketlerinin yön verdiğini kaydeden Aşık, "Avrupa ülkelerinden de hurma siparişleri geliyor. Yemen artık bizden almaya başladı. Türk şirketleri hurmayı dünyaya tanıtıyor." diyor. Özellikle Türk hacıların, görüntüsü sebebiyle mabrum cinsini tercih etmesi hurma liginde alt sıralarda yer alan bu ürünün fiyatını bile 10 Suudi Arabistan Riyali'nden (yaklaşık 4 TL) 35-40 riyale (yaklaşık 17 TL) yükseltmiş. 300 çeşit hurma arasında en pahalısı ise Peygamber Efendimiz'in (sas) "Kim günde 7 tane yerse ona zehir bulaşmaz." sözleri ile tavsiye buyurduğu Acve. Araplar acve'nin en kalitelisi için 150 SAR'ı gözden çıkarıyor. Hayrullah Aşık, iyi hurmanın nasıl anlaşılacağını ise şöyle anlatıyor: "Renk ve görünüşüne dikkat edilmeli. Kabukları dağılmış, birbirine yapışmışsa fazla lezzet vermez. İyi bir hurmanın raf ömrü buzdolabında 2-3 yıla kadar çıkıyor." 3-4 yaşından itibaren meyve vermeye başlayan hurma ağacının ortalama ömrü 70-80 yıl. Bu ağaçlar özel bir bakım gerektirmiyor ancak suyu çok seviyor. Hurmanın, kalp-damar hastalıklarından kansere, bronşitten öksürüğe, felçten doğum sancısını azaltmaya kadar 77 ayrı rahatsızlığa iyi geldiği belirtiliyor. MEDİNE'DE HURMA FİYATLARI (SAR)* CİNSİ FİYATI Acve 80 Ambari 80 Mabrum 30 Sigayi 25 Medine (siyah) 20 Hudri 12 Meşruk 12 Medine (taze) 5