Darbe günlerinde Karadeniz kıyısı Kırım'da devletikametgahına kapatılan eski Sovyet lideri Mihail Gorbaçov'un enformasyon imdadına Türk ve Bulgar medyası yetişmiş. Gorbaçov'un, ülkesinde yaşanan sıcak gelişmeleri Karadeniz'in karşı yakasındaki Türkiye ve Bulgaristan'dan takip ettiği ortaya çıktı. Kırım'daki dönemin gizli servisi KGB'nin bölge üst düzey yetkilisi Lev Tolstoy, darbe günlerinde eve kapatılan Gorbaçov'un neler yaptığını anlattı. Emekli KGB Generali Tolstoy, "İletişim kesilince Gorbaçov'un ev hapisinde olduğunu anladım. Gorbaçov enformasyon açısından başka olanaklara sahip idi. Bizim ara verici istasyonlar kapatılsa da çevredeki benzer istasyonlar iyi çalışıyordu. Nöbetçi karakolda televizyon çekiyordu. Gorbaçov, "Kuğu Gölü" balesi, tanklar, Moskova ve barikatları izliyordu. Kendisinde Japon ve batı Almanya üretimli radyo ve televizyon sistemi vardı. Damadı Anatoli'nin mükemmel İngilizcesi vardı. Türkiye ve Bulgaristan bize yakındı. Oradan sürekli gelişmeleri izleyerek bilgiler alıyorduk." dedi. DARBE GİRİŞİMİ ONULMAZ YARALAR BIRAKTI 19 Ağustos 1991'de Sovyetler Birliği'ni ve Komünizmi korumak amacı ile yapıldığı iddia edilen darbe girişimi ile ilgili Rus medyasında farklı görüşler ortaya atıldı. Bazı uzmanlar, siyasiler olayda demokrasinin zaferine vurgu yaparken, bazıları ise Gorbaçov ve Rusya eski lideri Boris Yelstin'i "hainlikle" suçladı. Parlamento alt kanadı Duma Başkanı Boris Grızlov ise darbenin başarısız olduğunu ve hakkın kazandığını belirterek, "Çünkü darbe tarihin gidişatını değiştirmeye çalışıyordu. Yıllarca, hatta on yıllarca biriken hataları bir vuruşla çözmek mümkün değil. Olay SSCB'nin yıkılmasını sağlayacak en nihai eylemlerden biri oldu. Neticede de on milyonlarca insan zarar gördü. Ekonomik ilişkiler kesildi, sosyal politika alt üst oldu, yeni güvenlik tehditleri ortaya çıktı. Aradan 20 yıl geçmesine rağmen halen de bu sorunları ülke hissediyor." dedi. GORBAÇOV DARBECİLERLE İŞBİRLİĞİ YAPTI İDDİASI 19 Ağustos'ta Komünist Parti, KGB ve Kızıl Ordu üst düzey yetkilileri bir araya gelerek "GKÇP" adlı devlet yönetim komitesi oluşturdu. Komite darbe girişiminde bulunarak Kırım'da tatil yapan Gorbaçov'u görevden uzaklaştırdı ve ülkede olağanüstü hal ilan edildi. Fakat dönemin Rusya Federatif Sosyalist Cumhuriyeti lideri Yelstin'in çağrısıyla halk Moskova sokaklarında tankların önüne çıktı. 22 Ağustos'ta darbe başarısızlıkla sonuçlandı. Darbe yönetiminde yer alan Oleg Baklanov, Vladimir Kryuçkov, Valentin Popov, Boris Pugo, Vlasili Starodubçev, Aleksandr Tizyakov, Dmitri Yazov tutuklanarak cezaevine gönderildi. Pugo, 22 Ağustos'ta intihar etti. 19 Ağustos darbesi halen Rus kamuoyunda tartışılıyor. Bazı tarihçilere göre, darbe bizzat Gorbaçov'un gizli "desteğiyle" yapıldı. İddialara göre, Gorbaçov olaylar sırasında "ikili" davranmıştı. Yıllar sonra basına konuşan eski Savunma Bakanı Yazov, "Ben isteseydim özel birlikleri her yere göndererek çoğu yetkiliyi yakalardım. Fakat ben ülkede iç savaşın çıkmaması için bunu yapmadım" savunması yaptı. (CİHAN)